| Müfredat Adı | Ders Kodu | Ders Adı | Ders Türü | Dönem | AKTS | Teorik | Uygulama |
| Türk Dili ve Edebiyatı - Lisans - 2014 | TDE4021 | Dil Bilimi I | Seçmeli | 5 | 4,00 | 2 | 0 |
Marmara Üniversitesi
Marmara Üniversitesi Eğitim-Öğretim Bilgi Sistemi
Programlar Hakkında Bilgi
Lisans - Fen-Edebiyat Fakültesi - Türk Dili ve Edebiyatı
Dersin İçeriği
Dersin Amacı
Dil bilimi ve dil biliminin temel kavramlarının, dil bilimsel kuram, yöntem ve yaklaşımların ve dil bileşenlerinin/alt dizgelerinin tanıtılması. Türk dilinin özelliklerinin dil bilimsel kuram ve yöntemler ışığında incelenmesi.
Öğrenim Türü
-
Dersin İçeriği
Dil biliminin, dil biliminin temel kavram ve terimlerinin ve dil bilimsel yöntemin tanıtılması. Genel olarak dillerin ve özel olarak Türk dilinin ses bilimsel (fonolojik), biçim bilimsel ses bilimsel (morfonolojik) ve biçim bilimsel (morfolojik) özellikleri.
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Soru-cevap, tartışma, derse aktif katılım ve sınav.
Staj Durumu
Yok
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
AKSAN, Doğan (1982), Her Yönüyle Dil (Ana Çizgileriyle Dilbilim), Ankara: TDK Yayınları. AKSAN, Doğan (1990), Türkçenin Gücü, Ankara: Bilgi Yayınları. BAŞKAN, Özcan (1988), Bildirişim, İnsan-Dili ve Ötesi, İstanbul: Altın Kitaplar. KIRAN, Zeynel- Ayşe KIRAN (2006), Dilbilime Giriş, Ankara: Seçkin Yayınları. SAUSSURE, F. de (1998), Genel Dilbilim Dersleri, çev. Berke Vardar, 3. bs., İstunbul: Multilingual. VARDAR, Berke (1988), Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü, İstanbul: ABC Yayınları. VARDAR, Berke (1998), Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri, 2. bs., İstanbul: Multilingual.
Dersin Web Sayfası
Yok.
Öğrenme Çıktıları
- Öğrenci, dil biliminin temel kavram ve terimlerini bilir.
- Öğrenci, dil bilimindeki temel münazaraları tahlil eder.
- Öğrenci, Türkçe dil bilimi literatürünü bilir.
- Öğrenci, Türkçenin temel özelliklerini bilir.
- Öğrenci, eleştirel düşünme ve kendi görüşünü ortaya koyma becerisi kazanır.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Teorik |
|---|---|
| 1 | Dil bilimi – dil bilgisi, dil bilimsel yöntem. Dil, dil – söz ayrımı (İng. language vs speech; Fr. langue vs parole), dil alt dizgeleri. Dil alt dizgelerinin birimleri (dil biliminin temel kavramları): ses birimi (fonem), monem [sözcük birimi (leksem) ve biçim birimi (morfem)], yapı vb. Dil bilimi – dil bilgisi, dil bilimsel yöntem. Dil, dil – söz ayrımı (İng. language vs speech; Fr. langue vs parole), dil alt dizgeleri. Dil ve söz. Dilin alt dizgeleri. Dil bilimi – dil bilgisi, dil bilimsel yöntem. Dil, dil – söz ayrımı (İng. language vs speech; Fr. langue vs parole), dil alt dizgeleri. Dil alt dizgelerinin birimleri (dil biliminin temel kavramları): ses birimi (fonem), monem [sözcük birimi (leksem) ve biçim birimi (morfem)], yapı vb. Dil bilimi - dil bilgisi, dil bilimsel yöntem. Dil, dil - söz ayrımı. Dil alt dizgeleri. |
| 2 | Dilin birimleri: ses birimi (fonem), monem (sözcük birimi (leksem) ve biçim birimi (morfem)), yapı vb. |
| 3 | Ses bilimi (fonoloji) ve ses bilgisi (fonetik). Ses (fon), ses birimi, harf ve hece. Türkiye Türkçesi (TT) hece tipleri. |
| 4 | Ses biliminin dizimsel (sentagmatik) ve dizim üstü (suprasegmental, prosodik) birimleri: ses birimi, vurgu, süre, durak, ton vb. |
| 5 | Biçim bilimsel ses bilimi (morfonoloji). Türkçenin morfonolojik özellikleri: ses uyumu (singarmonizm) vb. |
| 6 | Türkçenin morfonolojik özellikleri. |
| 7 | Biçim bilimi (morfoloji) ve temel kavramları: monem (sözcük birimi ve biçim birimi), gramer şekli/biçimi ve gramer ulamı. Monem - gösterge, sözcük birimi - sözcük, biçim birimi - morf ayrımı. |
| 8 | Ara Sınav Haftası |
| 9 | Türkçenin biçim bilimsel özellikleri. |
| 10 | Biçim biliminin alt dizgeleri: 1) Sözcük birimi sınıflandırıcı alt dizge; 2) Sözcük birimi türetimi ve çekimi alt dizgesi. |
| 11 | Sözcük birimi sınıflandırıcı alt dizge. TT sözcük birimi türleri: ad, fiil vb. |
| 12 | TT sözcük birimi türleri. |
| 13 | Morfem ve morf kavramları. Sözcük birimi türetimi düzenekleri/ulamları. |
| 14 | Sözcük çekimi (düzenekleri/ulamları): Ad çekimleme ulamları. |
| 15 | Sözcük çekimi (düzenekleri/ulamları): Fiil çekimleme ulamları. |
| 16 | Ders Çalışma Haftası |
| 17 | Yarı Yıl Sonu Sınavı |
Değerlendirme
| Değerlendirme | Değer |
|---|---|
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Değer |
| Final Sınavı | 100 |
Öğrenci İş Yükü Hesabı
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ders Öncesi/Sonrası Bireysel Çalışma | 14 | 4 | 56 |
| Arasınav ve Hazırlığı | 1 | 14 | 14 |
| Final ve Hazırlığı | 1 | 28 | 28 |