Marmara Üniversitesi
Marmara Üniversitesi Eğitim-Öğretim Bilgi Sistemi

Bilgi-toplum ilişkisini ele almaya dönük bir amaç ve kapsam çerçevesinde gerçekleştirilecek Bilginin Toplumsal Tarihi dersinde, bilgi üretici kurumlar (okul, medrese, üniversite gibi), bilgi üretici aktörler (müderrisler, alimler, mandarinler akademisyenler, entelektüeller, gibi..) ve bu kurum ve aktörlerin ürettiği bilginin-ortaya koydukları çıktı, daha çok modern toplum ve Türkiye’nin modernleşme deneyimi özelinde bilgi sistemleri ile toplumsal yapılar ve süreçler arasındaki ilişki özelinde ele alınacaktır.

-

Bilgi-toplum ilişkisini ele almaya dönük bir amaç ve kapsam çerçevesinde ilk iki hafta yapılacak giriş derslerinin ardından her hafta okunacak metinler üzerinden konunun anlaşılmasında katılımcı bir düzeyde müzakere ve tartışma esas olacaktır. Ayrıca okunan metinlerden çıkartılan anlam ve sonuçların daha sistemli ifade edilmesine olanak sağlamak ve öğrencilerin yazılı düşünmesine yardımcı olmak için zaman zaman 3-5 sayfa analiz metinleri talep edilebilecektir.

-

-

Türkçe

1. Sosyal Bilimleri Açın Sosyal Bilimlerin yeniden Yapılanması Üzerine Rapor (Gulbenkiyan Komisyonu), çev. Şirin Tekeli, Ayrıntı Yayınları, 2003 2. Ahmet Emin Yalman, Modern Türkiye’nin Gelişim Sürecinde Basın, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2018 3. Hediyetullah Aydeniz, Bilginin Reorganizasyonu ve Üniversite: Yeni Bir Arayış Üzerine Bir Çerçeve, İnsan ve Toplum Dergisi, 4(8), 2014, http://insanvetoplum.org/sayilar/8/m0112 4. Hediyetullah Aydeniz, Kamusal Entelektüel ve Medya, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, yayımlanmamış doktora tezi, ( Birinci ve ikinci bölümler)  Yeni Bir Fenomen Olarak Kamusal Entelektüel  Akademi ve Medya Etkileşimi: Entelektüeller https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=RYan9_S-Z7Eir3xdWGXBiNAi-AJzdFWI7QP3smWwZsN8HZ9NGBXornm0CruRgzPG 5. Hüsamettin Arslan, Epistemik Cemaat Bir Bilim Sosyolojisi Denemesi, Paradigma Yayınları, 2012 6. Atilla Doğan, Osmanlı Aydınları ve Sosyal Darwinizm, Küre Yayınları 7. Benedict Anderson, Sınırları Aşarak Yaşamak, Metis Yayınları 8. Marshall McLuhan, Gutenberg Galaksisi-tipografik insanın oluşumu, YKY, 2013 9. Şerif Mardin, “Türkiye’de İletişimin Modernleşmesinin Erken Bir Safhası Üzerine Bazı Notlar”, Türk Modernleşmesi-Makaleler IV kitabı (iletişim yayınları) içinde ss.142-175 10. Michael Cambarlain, Ortaçağ’da Bilgi ve Sosyal Pratik Şam 1190-1350, çev. Büşra Kaya, Klasik, 2009 (özellikle Giriş bölümü, ilk 43 sayfa) 11. İsmail Erünsal, Osmanlılarda Sahaflık ve Sahaflar, Timaş Yayınları, 2013 12. Orlin Sabev, İlk Osmanlı Matbaa Serüveni, Yeditepe Yayınları, 2016 13. Susan Hekman, Bilgi Sosyolojisi ve Henmeneutik, Çev. Hüsamettin Arslan-Bekir Balkız, Paradigma, 1999 (1, 2 ve 3.bölümler) a. Sosyal Bilim ve Bilgi Sosyolojisi b. Bilgi Sosyolojisinin Kısa Tarihi 14. Peter Burke, a. Bilginin Toplumsal Tarihi, çev. Mete Tuncay, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2001 b. Bilginin Toplumsal Tarihi II, çev. Mete Tuncay, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2012 15. Johannes Pedersen, İslam Dünyasında Kitabın Tarihi, Klasik Yayınları, 2018 16. Alpay Kabacalı a. Türk Kitap Tarihi, Cem Yayınevi, 1989 b. Türkiye’de Yazarın Kazancı, Değişen Dünya Yayınları, 1984 17. Cengiz Anık, Bilgi Fabrikaları ve Müşteriler-İletişim Sosyolojisine İlişkin Notlar, Altınküre, 2003 18. Peter L. Berger, Thomas Luckmann, Gerçekliğin Sosyal İnşâsı Bir Bilgi Sosyoloji İncelemesi, Çev. Vefa Saygın Ögütle, Paradigma, 2008 19. Karl Mannheim, İdeoloji ve Ütopya, Çev. Mehmet Okyavuz, Deki, 2008 20. Jonathan P. Berkey, Ortaçağ Kahire’sinde Bilginin İntikali, çev. İsmail Eriş, Klasik, 2009 21. H. Stuart Hughes, Toplum ve Bilinç-Avrupa’da Toplumsal Düşüncenin Şekillenişi 1890-1930, Metis Yayınları, 1985

-

• Bilgi-toplum ilişkisini kavrar.
• Bilgi üretici kurumlar (okul, medrese, üniversite gibi), bilgi üretici aktörler (müderrisler, alimler, mandarinler akademisyenler, entelektüeller, gibi..) ve bu kurum ve aktörlerin ürettiği bilginin-ortaya koydukları çıktı arasındaki ilişkiyi analiz eder.
• Modern toplum ve Türkiye’nin modernleşme deneyimi özelinde bilgi sistemleri ile toplumsal yapılar ve süreçler arasındaki ilişkiyi kavrar.
• Medya, iletişim ve bilginin toplumsallaşması ilişkisini tarihsellik bağlamında analiz eder.
• Bilgi sosyolojisi, bilim sosyolojisi ve aydınlar sosyolojisinin bilgi birikiminin farkına varır