Marmara Üniversitesi
Marmara Üniversitesi Eğitim-Öğretim Bilgi Sistemi

Programlar Hakkında Bilgi

Lisans - Fen-Edebiyat Fakültesi - Türk Dili ve Edebiyatı

Müfredat Adı Ders Kodu Ders Adı Ders Türü Dönem AKTS Teorik Uygulama
2020-Türk Dili ve Edebiyatı-Şehir Ünv-2.sınıf TDE3067 Orta Asya Türk Yazı Dili 15-17. Yüzyıl Seçmeli 5 4,00 2 0

Dersin İçeriği

Dersin Amacı

Orta Asya Türk yazı dilinin incelenmesi, bu sahanın diğer sahalar içindeki yerinin belirlenmesi ve diğer sahalardan ayrımının yapılması.

Öğrenim Türü

-

Dersin İçeriği

Orta Asya Türk yazı diline ait metinleri okuyup inceleme.

Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları

Sunum/anlatım, soru-cevap, tartışma, ödev.

Staj Durumu

Yok

Dersin Sunulduğu Dil

Türkçe

Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar

Abik, Ayşehan Deniz, Ali Şir Nevayi Hamsetü'l-Mütehayyirin, Metin-Çeviri-Açıklamalar-Dizin, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2006. Alpay, Gönül, “Yusuf Emîrî’nin Beng ü Çagır Adlı Münazarası”, TDAY-Belleten 1972, Ankara 1973, s. 103-125. Alpay, Gönül, “XV. Yüzyılın İlk Yarısında Yazılmış Bir Münâzara: Sâzlar Münâzarası”, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Felsefe Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Ankara, 1972, S. X, s. Ankara 1972, s. 99-132. Alpay Tekin, Gönül, Alî Şîr Nevâyî, Ferhâd ü Şîrîn, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara 1994. Altun, Hilal Oytun, Çağataycadan 16. Yüzyıl Anadolu Türkçesine Bir Çeviri: Nevâyî’nin Tevârîh-i Mülûk-i Acem’i (İnceleme-Metin-Dizin-Tıpkıbasım), Bayrak Yayınları İstanbul 2011. Arat, Reşit Rahmeti, Gazi Zahîrüddin Muhammed Babur, Vekayi, Babur’un Hatıratı I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Cilt I, Ankara 1943; Cilt II, Tarih Kurumu yayınları Ankara 1946. Kontrol edilmiş yeni baskısı Gazi Zahîrüddin Muhammed Babur, Baburnâme (Vekayi) Kabalcı Yayınevi, İstanbul 2006. Argunşah, Mustafa, Çağatay Türkçesi, Kesit Yayınları, İstanbul 2013. Arslan, Üzeyir, 14-16. YY. Çağatay ve Azeri Edebiyatı, Kriter Yayınları, İstanbul 2011. Canpolat, Mustafa, Alî Şîr Nevâyî, Lisânü’t-Tayr, Türk Dil Kurumu yayınları, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 1995. Eckmann, Janos, Harezm, Kıpçak ve Çağatay Türkçesi Üzerine Araştırmalar, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara 1996. Eckmann, Janos, Çağatayca El Kitabı, Çev. Günay Karağaç, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara 2017. Eckmann, Janos, The Dîvân of Gadâî, The Hague, Bloomington 1971. Ercilasun, Ahmet Bican, Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dil Tarihi, Akçay Yayınları, Ankara 2004. Ergin, Muharrem, Şecere-i Terakime Türklerin Soy Kütüğü Ebülgazi Bahadır Han, Tercüman 1001 Temel Eser. Karaağaç, Günay, Lutfî Divanı Giriş-Metin-Dizin-Tıpkıbasım, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara 1197. Karasoy, Yakup, Şiban Han Dîvânı (İnceleme-Metin-Dizin-Tıpkıbasım), Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara 1998. Kaya, Önal, Alí Şír Nevāyí, Fevāyidü’l-Kiber, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara 1996. Köprülü, Fuat, “Çağatay Edebiyatı”, İslam Ansiklopedisi, 3. cilt, Ankara 1945, s. 270-323. Kut, Günay, ‘Alí Şír Nevāyí Ġarāibü’ṣ-Ṣıġar, İnceleme-Karşılaştırmalı Metin, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara 2003. Filiz Meltem Erdem Uçar, Gedâyî Dîvânı İnceleme-Metin-Dizin-Tıpkıbasım, Gazi Kitabevi, Ankara 2015. Nevâyi, ‘Ali Şîr, Mecālisü’n-Nefāyis, I (Giriş ve Metin), haz. Kemal Eraslan, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara 2001. Nevâyi, Ali Şir, Mįzānu’l-Evzān (Vezinlerin Terazisi), haz. Kemal Eraslan, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara 1993. Nevâyi, Ali Şir, Muhakemetü’l-Lugateyn (İki Dilin Muhakemesi), haz. F. Sema Barutçu Özönder, Türk Dil Kurumu yayınları, Ankara 1996. Şen, Mesut, “Babur un Mektupları”, Türklük Araştırmaları Dergisi, 1994, s. 397-462. Türk, Vahit, Ali Şir Nevâyî Nazmü’l-Cevâhir, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı yayınları, İstanbul 2006. Türk, Vahit, Nevâyî Mahbûbu’l-Kulûb, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2016. Türk Vahit, Şaban Doğan, Hayretü’l-Ebrâr, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 2015.

Dersin Web Sayfası

-

Öğrenme Çıktıları

  • Öğrenci, Türk dili ve edebiyatının zaman ve mekân içindeki farklı görünüşlerinden haberdar olur, onlar hakkında yorum yapabilir, tahlil edebilir.
  • Öğrenci, Türk dilinin tarihi ve çağdaş çeşitli evrelerini ve bunların ayırt edici dil özelliklerini sıralayabilir.
  • Öğrenci, Türk Dili araştırmalarının problemlerini tanımlayabilir ve anlatabilir.
  • Öğrenci, bu disiplini/disiplin kısmını profesyonel olarak eğitim-öğretim kuruluşlarında öğretebilir.
  • Öğrenci, alana ilişkin temel ve genel bilgi sahibi olur.

Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği

Hafta Teorik
1 Tarihi Türk lehçelerinin sınıflandırılması.
2 Orta Asya Türk Yazı Dilinin (15-17. yüzyıl ) Türk dil tarihindeki yeri ve önemi.
3 Orta Asya Türk Yazı Dilinin (15-17. yüzyıl) ses ve yapı özellikleri.
4 Orta Asya Türk Yazı Dilinin (15-17. yüzyıl) eserlerinin tanıtılması.
5 Yusuf Emîrî’nin Beng ü Çagır Adlı Münazarası üzerinde çalışma. Eserin yapı ve anlam açısından tarihi ve çağdaş dönem ile mukayesesi.
6 Gedaî’nin Divan’ı üzerinde çalışma. Eserin yapı ve anlam açısından tarihi ve çağdaş dönem ile mukayesesi.
7 Lutfî’nin Divan’ı üzerinde çalışma. Eserin yapı ve anlam açısından tarihi ve çağdaş dönem ile mukayesesi.
8 Ara Sınav Haftası
9 Muhâkemetü’l-Lugateyn üzerinde çalışma. Eserin yapı ve anlam açısından tarihi ve çağdaş dönem ile mukayesesi.
10 Ġarāibü’ṣ-Ṣıġar üzerinde çalışma. Eserin yapı ve anlam açısından tarihi ve çağdaş dönem ile mukayesesi.
11 Fevāyidü’l-Kiber üzerinde çalışma. Eserin yapı ve anlam açısından tarihi ve çağdaş dönem ile mukayesesi.
12 Hayretü’l-Ebrâr üzerinde çalışma. Ali Şir Nevāyî’nin eserlerinin söz varlığının yapı ve anlam açısından tarihi ve çağdaş dönem ile mukayesesi.
13 Bâbürname üzerinde çalışma. Nüshanın söz varlığının yapı ve anlam açısından tarihi ve çağdaş dönem ile mukayesesi.
14 Ebülgazi Bahadır Han’ın Şecere-i Türk adlı eserinin öneminin değerlendirilmesi ve eserin yapı ve anlam açısından tarihi ve çağdaş dönem ile mukayesesi.
15 Orta Asya Türk Yazı Dilinin (15-17 Yüzyıl) sözlükleri üzerinde genel araştırma ve değerlendirme.
16 Ders Çalışma Haftası
17 Yarı Yıl Sonu Sınavı

Değerlendirme

Değerlendirme Değer
Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri 40
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri 60
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri Değer
Final Sınavı 100

Öğrenci İş Yükü Hesabı

Etkinlikler Sayısı Süresi (saat) Toplam İş Yükü (saat)
Ders Öncesi/Sonrası Bireysel Çalışma 14 3 42
Arasınav ve Hazırlığı 1 28 28
Final ve Hazırlığı 1 28 28

Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi