Marmara Üniversitesi
Marmara Üniversitesi Eğitim-Öğretim Bilgi Sistemi

Programlar Hakkında Bilgi

Lisans - Fen-Edebiyat Fakültesi - Tarih

Müfredat Adı Ders Kodu Ders Adı Ders Türü Dönem AKTS Teorik Uygulama
Tarih - Lisans - 2014 TAR4077 Osmanlı Diplomasi Tarihi-18.-20. yy Seçmeli 6 3,00 2 0

Dersin İçeriği

Dersin Amacı

Osmanlı Devleti'nin diplomasi anlayışı, geleneği, kurumları ve Hariciye Nezareti altında modern anlamda bir dışişlerinin teşekkülüne dair gelişmeler ve teşkilat yapısının anlatılması; yabancı devletler nezdinde muvakkat ve daimî surette görevli Osmanlı sefirleri ile Osmanlı nezdine gönderilen yabancı elçilerin tayin ve faaliyetleri; 18. yüzyıl ortalarından başlayarak, Osmanlı Devleti'nin tasfiyesine kadar devletler arası alanda diplomatik meseleler ve sonuçlarının değerlendirilmesi.

Öğrenim Türü

-

Dersin İçeriği

Fetihten 1700’lü yılların sonlarına kadar Osmanlı’nın devletler arası haber kaynakları ve yabancı devletlerle diplomasi münasebetlerinde muvakkat elçiler, rütbe ve görevleri ile başta Venedik ve Ceneviz olmak üzere Avrupa devletleri ile Rusya, İran ve diğer yabancı devletlerin Osmanlı nezdinde görevli elçileri ve geleneksel protokol- diplomasi esasları. 18. yüzyılın son çeyreğinde ikamet elçiliklerinin (daimî elçiliklerinin) kurulması, muvakkaten ara verilmesi; yurt dışındaki sefaretlerin yeniden ve kesintisiz tesisi. Elçiler ve maiyyetleri ile rütbe, görev ve misyonları; hususa dair emirler, kanun ve yönetmelikler. 1815 Viyana Kongresi ve Avrupa diplomasi anlayışının değişmesi; bu değişimin Osmanlı Devleti ve günümüze etkileri. 19. yüzyılın ilk yarısında Hariciye Nezareti’nin kurulması, merkez ve yurt dışı teşkilatı ile kabinedeki yeri ve önemi. I. Dünya Savaşı sonunda harici siyaset ve teşkilatın değişerek, Ankara hükümetine bağlı yeni bir Hariciye Nezareti’nin doğması, İstanbul Murahhaslığı’nın açılması ve faaliyetleri.

Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları

Kaynak eserlerin okunması, derslere aktif katılım, ödev hazırlanması.

Staj Durumu

Yok.

Dersin Sunulduğu Dil

Türkçe

Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar

Mehmet Süreyya, Sicill-i Osmânî; Cemaleddin, Âyine-i Zürefa; F. R. Unat, Osmanlı Sefirleri ve Sefaretnameler; İ.H.Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi; E.Z.Karal, Halid Efendi'nin Paris Büyükelçiliği; Hammer, Devlet-i Osmaniye Tarihi, terc. Mehmed Atâ; M.S.Kütükoğlu, "Ahidname", "Elçi", "Konsolos Raporlarının Önemi"; Hayreddin Nedim, "Bir Elçinin Tarihçe-i Sefareti"; Ahmed Refik, Tarihî Simalar, Âlimler ve Sanatkârlar, Tasvir-i Ricâl; Osmanlı Hariciye Nezareti'nin kuruluşu ve gelişmesiyle ilgili yerli-yabancı belge ve literatür; Gül Akyılmaz, Osmanlı Diplomasi Tarihi ve Teşkilatı, Konya, 2001; Cecil V. Crabb, Nations in a Multipolar World, Harper and Row Publishers, Newyork, 1968; Ahmet Emin Dağ, Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Sözlüğü,, İstanbul, Mayıs 2004. Ahmet Dönmez, Karşılıklı Diplomasiye Geçiş Sürecinde Osmanlı Daimi Elçiliklerinin Avrupa’da Yeniden Tesisi (1832-1841), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı Yükseklisans Tezi, Konya 2006; Güler Yarcı, "Osmanlı-Lehistan Diplomatik Hattı'nda Sefirler ve Saraylara Sunulan Hediyeler", Hediye Sempozyumu, İstanbul; Gökhan Erdem, Osmanlı İmparatorluğu’nda Sürekli Diplomasiye Geçiş Süreci, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı Doktora Tezi, Ankara 2008; Halil İnalcık, “Türk Diplomasi Tarihinin Sorunları”, Çağdaş Türk Diplomasisi: 200 Yıllık Süreç, Ed. İsmail Soysal, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1999.

Dersin Web Sayfası

-

Öğrenme Çıktıları

  • Osmanlı diplomasi tarihinin kaynaklarını tanımak.
  • Osmanlı diplomasi tarihinin gelişmesinde diğer Türk ve İslam devletleri ile yabancı devletlerin etkilerini tespit etmek.
  • Osmanlı hariciyesinin merkez ve yurtdışı teşkilatını tanımak ve aynı dönemi idrak eden yabancı devletlerle karşılaştırmak.
  • Osmanlı diplomasi ve hariciye teşkilatının bugüne etkilerini belirlemek.

Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği

Hafta Teorik
1 Türk ve İslam devletlerinde elçi ve elçilik kurumu ve kavramları.
2 Fetihten 1700’lü yılların sonlarına kadar Osmanlı’nın devletler arası haber kaynakları ve yabancı devletlerle diplomasi münasebetleri.
3 Venedik ve Ceneviz dahil, Avrupa devletleri ile Rusya, İran ve diğer yabancı devletlerin Osmanlı nezdinde görevli elçileri ve elçilik kurumları.
4 Batılı devletlerin geleneksel diplomasi esasları, protokol kuralları ve Osmanlı Devleti ile Karşılaştırılması.
5 Fransız İhtilali ve 18. yüzyıl sonlarında Osmanlı'nın yurtdışında ikamet elçilikleri (daimî elçilikler) kurmaya başlaması; sürecin muvakkaten sona ermesi.
6 Elçiler ve maiyyetleri: rütbeler, görevler ve misyonlar; hususa dair emir, kanun ve yönetmelikler.
7 1815 Viyana Kongresi ve Avrupa diplomasi anlayışının değişmesi; değişikliğin Osmanlı ve Doğu devletlerine etkisi.
8 Ara Sınav Haftası
9 Devletler arası hukuk, dış politika, fikir akımları ve modernleşme kavramları karşısında diplomasi.
10 Batı'da ve Doğu devletleri nezdinde görevli Osmanlı sefir ve şehbenderliklerinin siyasî faaliyetleri: raporlar, layihalar, risale ve takrirlerde sefaret-i seniyyeler
11 19. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı Hariciye Nezareti’nin kurulması; nezaretin Bâbıâli'deki yeri ve önemi ile merkez ve yurt dışı teşkilatı.
12 1856 Paris Anlaşması ve 1878 Berlin Anlaşması'ndan sonra Osmanlı diplomasisi.
13 19. yüzyıl sonları ve 20. yüzyıl başlarında dünyada kuvvet dengelerinin değişmesi, Osmanlı diplomatlarının bu değişim sürecindeki faaliyetleri.
14 I. Dünya Savaşı sonunda harici siyaset ve teşkilatın değişerek, Ankara hükümetine bağlı Hariciye Nezareti'nin teşekkülü.
15 İstanbul Murahhaslığı’nın açılması, etkinlikleri ve Osmanlı'nın tasfiyesi ile sefaretlerin yeni başşehre taşınması.
16 Ders Çalışma Haftası
17 Yarı Yıl Sonu Sınavı

Değerlendirme

Değerlendirme Değer
Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri 40
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri 60
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri Değer
Final Sınavı 100

Öğrenci İş Yükü Hesabı

Etkinlikler Sayısı Süresi (saat) Toplam İş Yükü (saat)
Ders Öncesi/Sonrası Bireysel Çalışma 3 10 30
Proje ve Hazırlığı 0 0 0
Ödev ve Hazırlığı 0 0 0
Laboratuvar ve Hazırlığı 0 0 0
Atölye ve Hazırlığı 0 0 0
Sunum ve Hazırlığı 0 0 0
Seminer ve Hazırlığı 0 0 0
Demo ve Hazırlığı 0 0 0
Araştırma ve Hazırlığı 0 0 0
Rapor ve Hazırlığı 0 0 0
Arasınav ve Hazırlığı 3 7 21
Kısa Sınav ve Hazırlığı 0 0 0
Final ve Hazırlığı 3 10 30
Teorik Ders Saati 0 0 0
Uygulama Ders Saati 0 0 0

Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi

ÖÇ1
ÖÇ2
ÖÇ3
ÖÇ4
ÖÇ5