Marmara Üniversitesi
Marmara Üniversitesi Eğitim-Öğretim Bilgi Sistemi

Özel olarak Balkanlar, genellikle Avrupa, Osmanlı tarih ve kültüründe merkezi bir rol oynamıştır. Balkanlar’da beşyüz yıldan uzun bir süre hakimiyet tesis eden Osmanlı idaresi bölgede siyasi, coğrafi ve ekonomik bakımdan olduğu kadar; tarihi, kültürel ve beşerî münasebetler bakımından da derin izler bırakmıştır. Yakınçağda Osmanlı Devleti’nin Avrupa’daki sınırı, Balkan Yarımadası'nın kıta Avrupası’na bağlandığı sınırlar olmuştur. Bu derste, devletin sınır dinamiğinde 17. yy. sonları ve 18.-19. yy. boyunca devam eden değişim ile Osmanlı Devleti!nin Balkanlar’ın idarî ve askeri kültürüyle bütünleşmesini sağlayan gelişmeler; nihayet, Rumeli’deki tarihî Osmanlı mirasının nasıl teşekkül ettiği anlatılmaktadır.

-

Osmanlı döneminde Balkanlar (coğrafya, göç, fetih ve istimalet politikaları), Balkanlar’da Osmanlı devlet teşkilatı ve bölgeyle ilgili kanun, ferman, yasak ve adaletnameler); Balkanlı kavimlerin dil, din, ekonomi, eğitim ve kültür hayatları; bölgenin eski ve yeni askerî-ticarî yolları ile yer altı ve yerüstü zenginlikleri; Balkanlar’da Osmanlı mülkî teşkilatı, askeri varlığı, kamu maliyesi ve finansmanı; Büyük devletlerin Balkan politikaları, Balkanlar’da milliyetçiliğin doğması ve yayılması, Osmanlı’dan bağımsız yeni devletler tesisi ve genişleme çabaları (Büyük Yunanistan, Büyük Sırbistan, Büyük Bulgaristan kurma idealleri); Arnavut ve Ulah milliyetçiliğinin kışkırtılmas;, Bosna hadiseleri ve devletler arası diplomasiye yansıması (Girit Meselesi, Makedonya Meselesi ve diğerleri); Osmanlı-Rus savaşları (1828-1829, 1877-1878), Osmanlı-Yunan Harbi (1897) ile Edirne (1830), Ayastefanos (1878), Berlin (1878) anlaşmalarının Balkan statükosuna etkileri; Kiliseler Meselesi (Rum, Bulgar, Sırp, Ulah kiliseleri ile Fener Rum-Ortodoks Patrikhanesi’nin mücadelesi); Panislavizm, Pancermenizm, Pantürkizm ve Panislamizm gibi fikir akımlarının bölgede yayılması; Osmanlı hükümeti üzerindeki baskılar ve II. Meşrutiyet’in Rumeli’de ilânı; Balkan Savaşları (1912-1913) ve Osmanlı Devleti’nin Rumeli’yi kaybetmesi, I. Dünya Savaşı’ndan sonra Balkanlar’dan geri çekilmesi; Lozan Anlaşması ile Doğu Trakya dışında Rumeli’nin tamamen kaybedilmesi.

Kaynak eserlerin okunması, aktif ders, ödev hazırlanması.

Yok.

Türkçe

Cevdet Paşa, Tezakir; Cevdet Tarihi; Vak'anüvis Ahmed Lütfi Efendi Tarihi; İ.H.Uzunçarşılı-E.Z.Karal, Osmanlı Tarihi; F.Armaoğlu, Siyasi Tarih; H.İnalcık, Tanzimat ve Bulgar Meselesi; Osmanlı Belgelerinde Bosna-Hersek, yay.: T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü; G.Yarcı, "Osmanlı Diplomasisinde Makedonya Meselesi", ESBA; G. Yarcı, "Bosna-Hersek'te Avrupalı Diplomatlar ve Zararlı Faaliyetleri", Prılozi; G.Yarcı, "Balkan Savaşları'ndan Sonra Edirne Vilayeti", Yöre; A.Özkan, Sırplar, N.Kuyucuklu, Arnavutluk; N. Iorga, Osmanlı Tarihi; N. Bozbora, Osmanlı Yönetiminde Arnavutluk ve Arnavut Ulusçuluğunun Gelişimi; G. Castellan, Balkanlar'ın Tarihi, çev. A.Y.Başbuğu, M. Palairet, Balkan Ekonomileri 1800-1914; B.N.Şimşir, Rumeli'den Türk Göçleri; C. Küçük, "Osmanlı Devleti'nde Millet Sistemi", Türkler; F. Nuza, "1293/(1877-1878) Osmanlı-Rus Seferi", Türk Kültürü; İ.K. Ülger, Yugoslavya Neden Parçalandı?.

-

• Yakınçağ döneminde Balkanlar'ı tanımak;
• Dünya devletleri ve Türkiye adına Balkanlar'ın tarihî-kültürel mirasını doğru değerlendirebilmek;
• Bu mirasın 21. yüzyıla yansımalarını analiz etmek ve sorumluluk bilincini geliştirmek.